Ο μαθητό-ΚΟΣΜΟΣ ΤΟ ΕΧΕΙ ΤΟΥΜΠΑΝΟ...

ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ "ΠΑΡΡΗΣΙΑΣ" ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΕΣΣΑΠΙΩΝ (Τ. 15, Άνοιξη 2010).
Συνεργάστηκαν: Ν. Μπασούκος, Κ. Μπίρμπας, Μ. Μπούικου, Κ. Ντούμας, Χ. Παπαμιχαήλ, Μ. Πασσαλή και ο συντ. καθηγητής.

Εδώ και ένα σχεδόν χρόνο, το κύριο θέμα συζήτησης, αλλά και πολλών αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων στην κοινωνία του δήμου Μεσσαπίων, είναι η ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα με βαρέα μέταλλα και η ποιότητα του νερού του δικτύου ύδρευσης αρκετών δημοτικών διαμερισμάτων. Ο θόρυβος είναι τεράστιος και πολυάριθμα τα δημοσιεύματα του τοπικού και αθηναϊκού τύπου, τα οποία αναφέρονται στις μεγάλες διαστάσεις που έχει πάρει το πρόβλημα, όπως και στους σοβαρούς κινδύνους που εγκυμονεί για την υγεία των κατοίκων η κατανάλωση νερού με αυξημένες τιμές βαρέων μετάλλων και συγκεκριμένα χρωμίου και νικελίου. Ωστόσο, η Δημοτική Αρχή αρνείται κατηγορηματικά την ύπαρξη οποιουδήποτε προβλήματος στο νερό ύδρευσης, θεωρώντας ότι το όλο ζήτημα δημιουργήθηκε από "ψεύδη και συκοφαντίες" των Μ.Μ.Ε. και διαφόρων Συλλόγων, με απώτερο στόχο τη δυσφήμηση του δήμου Μεσσαπίων.

Από την πλευρά μας, χωρίς να είναι στις προθέσεις μας να πάρουμε θέση στις αντιπαραθέσεις, διενεργήσαμε δημοσκόπηση σε δείγμα 265 μαθητών και μαθητριών του Γυμνασίου Ψαχνών, με σκοπό να εξετάσουμε τόσο την αντίληψή τους περί καταλληλότητας ή μη του νερού του δικτύου ύδρευσης του δήμου Μεσσαπίων όσο και το βαθμό στον οποίο καταναλώνουν το νερό οι ίδιοι και οι οικογένειές τους για πόση και μαγείρεμα.
Από τις 3-2-2010 έως τις 9-2-2010, διαμοιράσαμε σε όλα τα τμήματα και των τριών τάξεων του σχολείου ένα φωτοτυπημένο ερωτηματολόγιο τεσσάρων κλειστών ερωτήσεων, πάνω στο οποίο απάντησαν επί τόπου όλοι οι παρόντες μαθητές και μαθήτριες. Οι τέσσερις ερωτήσεις του ερωτηματολογίου ήταν οι παρακάτω:

1. Θεωρείτε ότι το νερό της βρύσης (δικτύου ύδρευσης) είναι κατάλληλο και υγιεινό για ανθρώπινη χρήση (πόση, μαγείρεμα, πλύσιμο); Επιλέξτε μία απάντηση: α) ΝΑΙ, β) ΟΧΙ.

2. Πίνετε νερό από τη βρύση; Επιλέξτε μία απάντηση: α) ΠΑΝΤΑ, β) ΣΥΧΝΑ, γ) ΣΠΑΝΙΑ, δ) ΠΟΤΕ.

3. Χρησιμοποιείτε το νερό της βρύσης για μαγείρεμα στο σπίτι σας; Επιλέξτε μία απάντηση: α) ΠΑΝΤΑ, β) ΣΥΧΝΑ, γ) ΣΠΑΝΙΑ, δ) ΠΟΤΕ.

4. Από πού κυρίως προέρχεται το νερό που πίνετε στο σπίτι σας; Επιλέξτε μία έως και δύο απαντήσεις: α) ΑΠΟ ΤΗ ΒΡΥΣΗ, β) ΑΠΟ ΑΛΛΗ ΠΕΡΙΟΧΗ-ΠΗΓΗ, γ) ΑΠΟ ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ (ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟ).


Δεν ζητήθηκε η αναγραφή ονόματος στο έντυπο του ερωτηματολογίου, ώστε οι απαντήσεις να είναι κατά το δυνατόν αβίαστες, πλην όμως ζητήθηκε η αναγραφή του δημοτικού διαμερίσματος όπου διαμένουν. Ωστόσο, σε 18 από τα 265 ερωτηματολόγια που συγκεντρώθηκαν, δεν αναφερόταν το δημοτικό διαμέρισμα και θεωρήσαμε σκόπιμο να καταμετρηθούν με την ένδειξη Απροσδιόριστα Δημοτικά Διαμερίσματα. Διευκρινίζεται ότι από το σύνολο των 300 παιδιών που φοιτούν φέτος στο Γυμνάσιο Ψαχνών, δεν συμπεριλαμβάνονται στο δείγμα 31 παιδιά που απουσίαζαν και 4 παιδιά που διαμένουν σε άλλο δήμο. Επίσης, στο δείγμα δεν συμπεριλαμβάνονται παιδιά από το τοπικό διαμέρισμα της Μακρυκάπας, αφού δεν φοιτούν στο Γυμνάσιο Ψαχνών.

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Το 84,5% θεωρεί το νερό του δικτύου ακατάλληλο
Στην ερώτηση 1, περί της καταλληλότητας του νερού του δικτύου ύδρευσης, το 84,5% από το σύνολο των μαθητών απάντησε ότι το θεωρεί ανθυγιεινό και ακατάλληλο για ανθρώπινη χρήση.

Αναλυτικότερα, ακατάλληλο θεωρούν το νερό της βρύσης σε ποσοστό 100% οι μαθητές που διαμένουν στη Νεροτριβιά, το Κοντοδεσπότι και την Καμαρίτσα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό μαθητών που θεωρούν ακατάλληλο το νερό, είναι 94,5% στα Ψαχνά, 92,9% στην Καστέλλα, 88,9% σε απροσδιόριστα δημοτικά διαμερίσματα, 81,25% στην Τριάδα, 75,0% στο Κυπαρίσσι, 64,3% στα Πολιτικά, 40,0% στο Σταυρό, 25,0% στη Μακρυμάλλη και 0% στην Αγία Σοφία και την Άτταλη.
Να σημειώσουμε εδώ ότι οι 121 από τους 128 μαθητές που διαμένουν στα Ψαχνά και αποτελούν το ασύγκριτα μεγαλύτερο (κατά διαμέρισμα), ποσοστό του δείγματος, θεωρούν πως το νερό της βρύσης είναι ακατάλληλο για ανθρώπινη χρήση.

Το 78,5% δεν πίνει ποτέ ή πίνει σπάνια νερό της βρύσης
Σύμφωνα με την απάντηση στην ερώτηση 2, διαπιστώνουμε ότι το 52,5% των μαθητών δεν πίνει ποτέ νερό από τη βρύση, ενώ το 26,0% πίνει σπάνια, το 9,8% συχνά και το 11,7% πάντα. Δηλαδή, το 78,5% δεν πίνει ποτέ ή πίνει σπάνια, ενώ το 21,5% πίνει πάντα ή συχνά.
Σε σχέση με την απάντηση της ερώτησης 1, που δείχνει ότι το 84,5% θεωρεί το νερό του δικτύου ακατάλληλο, παρατηρούμε πως, όταν δεν πίνει ποτέ από τη βρύση μόνο το 52,5%, τότε ένα ποσοστό 32,0% των μαθητών δεν έχει άλλη επιλογή, παρά να πίνει αναγκαστικά (είτε σπάνια είτε συχνά) νερό που θεωρεί ακατάλληλο προς πόση!
Ανά τοπικό διαμέρισμα, το ποσοστό των μαθητών που δεν πίνουν ποτέ ή πίνουν σπάνια νερό από τη βρύση, είναι: Νεροτριβιά, Κοντοδεσπότι και Καμαρίτσα 100%, Καστέλλα 92,8%, Ψαχνά 91,4%, Τριάδα 81,3%, απροσδιόριστα διαμερίσματα 72,2%, Κυπαρίσσι 50,0%, Πολιτικά 47,6%, Σταυρός 20,0% και Μακρυμάλλη, Αγία Σοφία και Άτταλη 0%.

Το 62,2% των μαθητικών οικογενειών δεν χρησιμοποιεί ποτέ ή σπάνια χρησιμοποιεί νερό της βρύσης στο μαγείρεμα
Η απάντηση στην ερώτηση 3 έχει ιδιαίτερη αξία, διότι το νερό που χρησιμοποιείται στο σπίτι για το μαγείρεμα δεν αφορά ατομικά τους μαθητές του δείγματος, αλλά οπωσδήποτε και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς τους.

Βλέπουμε έτσι ότι οι οικογένειες των μαθητών χρησιμοποιούν πάντα νερό της βρύσης για μαγείρεμα σε ποσοστό 18,9%, ποτέ νερό της βρύσης σε ποσοστό 37,3%, σπάνια σε ποσοστό 24,9% και συχνά σε ποσοστό 18,9%. Με άλλα λόγια, ένα ποσοστό 62,2% δεν χρησιμοποιεί ποτέ ή χρησιμοποιεί σπάνια το νερό της βρύσης για μαγείρεμα, ενώ ένα ποσοστό 37,8% το χρησιμοποιεί πάντα ή συχνά.
Στα Ψαχνά ειδικότερα, το ποσοστό που δεν μαγειρεύει ποτέ ή σπάνια μαγειρεύει με νερό της βρύσης είναι 75,8%, ενώ στην Καστέλλα 78,6% και στο Κοντοδεσπότι και τη Νεροτριβιά 100%.
Θα πρέπει ακόμη να παρατηρήσουμε ότι, ενώ το 52,5% του συνολικού δείγματος δεν πίνει ποτέ νερό από το δίκτυο ύδρευσης, μόνο το 37,3% των μαθητών δήλωσε ότι στο σπίτι δεν μαγειρεύουν ποτέ με νερό του δικτύου. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ένα ποσοστό 15,2% που δεν πίνει ποτέ νερό της βρύσης, αλλά χρησιμοποιεί (είτε συχνά είτε σπάνια) το νερό της βρύσης στο μαγείρεμα. Η "ασυνέπεια" αυτή δεν είναι όμως αδικαιολόγητη και θα πρέπει να αποδοθεί και σε λόγους οικονομίας και σε λόγους άγνοιας κατά ένα μέρος, διότι είναι αναμενόμενο να μην γνωρίζουν οι πάντες ότι ο βρασμός δεν αφαιρεί τα βαρέα μέταλλα από το νερό.

Σε ποσοστό 76,6% οι μαθητές στο σπίτι τους πίνουν μόνο νερό εμφιαλωμένο και από άλλη περιοχή-πηγή
Στην ερώτηση 4, σχετικά με την προέλευση του νερού που πίνουν οι μαθητές (και οι οικογένειές τους) στο σπίτι, η απάντηση έδειξε ότι αποκλειστικά από τη βρύση πίνει το 14,7% του δείγματος, αποκλειστικά εμφιαλωμένο πίνει το 46,8%, αποκλειστικά από άλλη περιοχή-πηγή πίνει το 15,5%, ενώ ένα 14,3% πίνει και από άλλη περιοχή-πηγή και εμφιαλωμένο. Συνολικά δηλαδή, οι μαθητές και οι οικογένειές τους πίνουν νερό μόνο εμφιαλωμένο από άλλη περιοχή-πηγή σε ποσοστό 76,6%. Κατά τοπικό διαμέρισμα, τα μεγαλύτερα ποσοστά που πίνουν μόνο εμφιαλωμένο και από άλλη περιοχή-πηγή, είναι 100% στο Κοντοδεσπότι, 92,9% στην Καστέλλα, 88,9% στη Νεροτριβιά, 86,0% στα Ψαχνά και 71,9% στην Τριάδα.
Αξίζει να επισημάνουμε ακόμα ότι ένα ποσοστό 5,7% του συνολικού δείγματος πίνει στο σπίτι και νερό της βρύσης και εμφιαλωμένο, ενώ ένα ποσοστό 3,0% πίνει και από τη βρύση και από άλλη περιοχή-πηγή.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οφείλουμε να λάβουμε υπόψη μας το οικονομικό κόστος του εμφιαλωμένου νερού, που για τους οικονομικά ασθενέστερους είναι δυσβάσταχτο κι έτσι η κατανάλωση νερού της βρύσης σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι επιλογή, αλλά μονόδρομος.
Γενικότερα, από τη δημοσκόπηση γίνεται σαφές ότι όχι απλώς η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών, αλλά και το οικογενειακό τους περιβάλλον και, ως εκ τούτου, η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων του Δήμου Μεσσαπίων θεωρεί μη ασφαλές για την υγεία το νερό του δικτύου ύδρευσης του συνόλου σχεδόν των τοπικών διαμερισμάτων. Για τούτο, οι 8 στους 10 δεν πίνουν νερό από το δίκτυο ύδρευσης, ενώ οι 6 στους 10 ούτε και στο μαγείρεμα το χρησιμοποιούν.
Ειδικά στο τοπικό διαμέρισμα των Ψαχνών, όπου είναι συγκεντρωμένο το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του δήμου κι απ' όπου προέρχεται το 48,3% του δείγματος, οι 9 με 10 στους 10 είναι πεπεισμένοι ότι το νερό του δικτύου ύδρευσης είναι ακατάλληλο για ανθρώπινη χρήση, οι 8 με 9 στους 10 δεν πίνουν πια νερό από τη βρύση και οι 7 με 8 στους 10 δεν το χρησιμοποιούν ούτε στο μαγείρεμα.

Εμείς, βέβαια, δεν θα αποφανθούμε για το αν όντως υπάρχει ή δεν υπάρχει πρόβλημα στο νερό, αλλά εκείνο που μπορούμε να διαπιστώσουμε με απόλυτη βεβαιότητα είναι ότι πρόβλημα και μάλιστα πολύ μεγάλο υπάρχει στην τοπική κοινωνία. Κι όταν η τοπική αυτοδιοίκηση επιμένει και βεβαιώνει ότι το νερό είναι ασφαλές, θα θέλαμε απλώς να ρωτήσουμε: ποιος φταίει γι' αυτή την παράλογη πραγματικότητα που ζούμε, αυτοί που δεν πείθονται ή αυτοί που δεν πείθουν; Απαιτούνται άμεσα απαντήσεις, για να μην τρελαθούμε τελικά όλοι μας!